والترگريپوس :
‹‹ والترگريپوس›› كار خود را در آلمان در زماني آغاز كرد كه ‹‹ ورك بوند ›› تازه تاسيس يافته بود . وي پس از ختم تحصيل به سال 1907 دردفتر ‹ بهرنس ›› تا سال 1910 كار كرد و اين همان زماني است كه اين دفتر طرح و اجراي كارخانه توربين سازي جنرال الكتريك را در برلين به عهده گرفته بود . در همين زمان ‹‹ گرپيوس›› در مباحثات ‹‹ ورك بوند ›› شركت مي كرد كه چنانكه خود گفته است مفهوم اساسي معماري را بر وي واضح كرد .
مقاصد معماري :
طرح مجموعه اي از ساختمان ها : طرح مجموعه اي از ساختمان ها مانند بناي كارخانه ها ، مدارس ، دفاتر كار و تأترها همواره مورد توجه گرپيوس بوده است و از همين رو كاملا طبيعي بود كه وي در طرح خانه هايي كه براي طبقات متوسط و كارگران در سال هاي بيستمين قرن حاضر در آلمان ساخته شد شركت جويد . بسياري از آپارتمان ها و منازلي كه براي سكونت كارگران در اين زمان در برلين ‹‹ دساء››فرانكفورت ، كارلسورهه و نقاط ديگر آلمان ساخته شد كار او است . جالب توجه ترين كار گرپيوس در اين زمينه طرحي بود كه براي موسسه تحقيقات خانه سازي دولت آلمان رسم كرد . اين مجموعه به تدريج ساخته شداما نه به ترتيبي كه گرپيوس پيشنهاد كرده بود .
طرح ها ي گرپيوس ؛ تازگي پايدار آن ها :
بسياري از نقشه هاي گرپيوس حتي آن ها كه در جواني طرح كرده تا امروز تازگي خود را حفظ كرده اند . اين مطلب نشان قدرت خلاقه او است و نه تنها درباره نقشه هاي معماري وي صادق است بلكه همه ي طرح هاي او را شامل مي شود . في المثل طرحي كه گرپيوس به سال 1913 براي يك لوكوموتيو ديزل با در نظر گرفتن همه شرايط فني آن رسم كرد تازه درحدود 1930 به عنوان نمونه اي از زيبائي طرح از آن ياد شد و يا طرحي كه به سال 1932 مركب از مجموعه اي از مكعب و منشور براي بناي يادگار شهداي انقلاب آلمان رسم كردحتي امروز كاملا تازگي دارد.
نو ماندن طرح هاي يك هنرمند در زماني كه فكر واحساس به توازي يكديگر پيشرفت كنند امري شگفت انگيز نيست اما در دوره ما كاملا استثنائي و سزاوار تحسين است . در عصر ما متاسفانه كمتر هنرمندي است كه از اين قدرت طرح برخوردار باشد .
گرپيوس مانندبسياري ازهنرمندان آلماني از قريحه و ابتكاري استوار و پايدار و نه تند و گذرنده برخوردار است. وي با روش آرام و متين خود به نتايجي شگفت انگيز درمعماري رسيده است . تابلوهاي نقاش آلماني آلبرشت دورر واجد سنگيني و متانتي است كه لطف نقاشي ونيزي را ندارد اما از عمق و معنايي برخوردار است كه نقاشي ونيزي آن را فاقدند.
)گرپيوس در تما عمر خود از معاونت معماران ديگر برخوردار بود . به سال 1947 با همكاري عده اي از معماران جوان آمريكايي دفتر معماري ‹‹ آرشيتكت كلابوراتيو›› را تاسيس كرد و در كارهاي نخستين وي مانند كارخانه فاگوس (1911) و كارخانه اي نمونه در نمايشگاه ورك بوند در كلن (1914) نيز ‹‹ ادلف ماير›› كه بجواني درگذشت با وي همكاري مي كرد و پس از آن ‹‹ مارسل بروبر›› و سپس چنان كه يادآور شديم گروه ‹‹ آرشيتكت كلابوراتيو›› كه به اختصار TAC خوانده مي شوند(
گرپيوس استاد تعليم معماري :
نيروي دروني كه گرپيوس را علاقه مند به تدريس مي كند ناشي از طبع منطقي و متانت او است وي سخن ديگران را به رغبت مي شنود و براي همه حق قائل است . شايد گرپيوس به اندازه معماران بزرگ ديگر عصر ما از قدرت خلاقه برخوردار نباشد اما در نهضت معماري امروز هيچ معمار ديگري دورانديشي فلسفي وي را ندارد .
گرپيوس كه استادي و مديريت با وي زاده شده است موفقيت خود را مرهون آن است كه مسائل را از تمام جوانب مي بيند و براي آن ها راه حل مي جويد . ذهن و انديشه گرپيوس خشك و مقيد نيست و بر خلاف آن ها كه براي تثبيت خود از اقدام به كوچكترين عملي كه ممكن است زندگي و مقام آن ها را تهديد كند مي پرهيزد ، خود مروج راه هاي نو است و هرگاه لازم باشد آماده مشورت با ديگران است و راهنمايي آنان را اگر مفيد يابد مي پذيرد. وي براي عقائد ديگران احترام قائل است و آمادگي و توجه وي براي درك عقايد بخصوص به نيروي خلاقه شاگردان او فرصت عمل مي دهد و سبب محبوبيت او است .
مدرسه باءهاس تحت رياست گرپيوس نه سال تمام از 1919 تا 1928 كه بحراني ترين روزگاران براي پيشرفت معماري بود به زندگي ادامه داد . مقاومت باءهاس را در مقابل تمام مشكلات جز اعتقاد گرپيوس به كار به چيزي ديگر نمي توان نسبت داد. پايدار گرپيوس در جلوگيري از زوال باءهاس شبيه كار معماري بود كه آجر بر آجر بخواهد خانه اي بسازد و در مقابل طوفاني قرار گرفته باشد كه هنوز ملات بين دو آجر خود را نگرفته طوفان آن را از جاي بركند تازه اين معجزه پايداري وث بات در كشوري صورت گرفت كه دچار تورم مالي بود و در زير نقاب ناسيوناليسم گرفتار حزب نازي شد .
درخزان 1947 گرپيوس در ششمين كنكره جهاني معماران كه در بريج واتر انگلستان تشكيل شد در خطابه خود : خطابه اي كه نتيجه تجربيات ده ساله وي در هاروارد دنباله طبيعي عقائد جواني او بود چنين گفت :
در معماري بايد به شاگرد تعليم داد چگونه براي حل مسائل مختلف به انديشه بپردازد. تنها تدريس نحوه ترسيم شاگردان را به عروسك هاي مكانيكي تبديل مي كند. شاگرد از آغاز كار بايد بياموزد كه بر اساس دانش و تجربه به مسائل با نظري بسيط و جامع بنگرد . تنها در اين صورت وي از اين نيروي خلاقه برخوردار خواهد شد . نيرويي كه از هنر و از اصول فن ساختمان مايه مي گيرد و مطابق با شرايط اقتصادي و اجتماعي است .
خطابه گرپيوس نه تنها براي تدريس معماري بلكه براي تعليم و تربيت بطور اعم واجد معني است . اكنون در برخي از مدارس معماري خوب آمريكا محصليني تربيت مي شوند كه در آينده اي نزديك ملت آمريكا تاثير خواهند گذاشت .
‹‹ پطر بهرنس›› معماري صنعتي :
در آغاز قرن بيستم خصوصيات معماري آلمان دركارهاي‹‹پطربهرنس›› (1940-1868) تجسم يافت . وي مسئله طرح كارخانه ها و موسسات صنعتي را كه تا اين زمان از نظر معماري برآن اهميتي متصور نبود به اين هنر راه داد و از اين رو شهرت فراوان يافت . ‹‹ بهرنس›› به هوشياري تمام با طرح هاي خودكارخانه را به محلي شايسته براي كار تبديل كرد . طرح هاي ‹‹ بهرنس›› با وجود ظاهر سنگين و ديوارهاي حجيم خود كه از معماري كلاسيك مايه مي گرفتند زيبائي نهفته مواد جديد ساختماني ، آهن وشيشه را بخوبي آشكار مي كردند. بناي كارخانه اي نو،بين سازي كه وي به سال 1909 ساخت شاهدي بر اين گفته است . از اين گذشته كارگاه ‹‹ بهرنس›› مهمترين كارگاه معماري در آلمان بود و سه تن از بزرگترين معماران معاصر ‹‹ ميس ونده رو ›› و ‹‹ گريپوس›› و ‹‹ لوكربوزيه›› ( فقط پنج ماه ) شاگرد وي بوده اند.
جمعيت هنري ‹‹ ورك بوند›› آلمان، 1907:
همه ي كوششهاي مردم آلمان كشوري كه در طي سي سال ثروتمند گشته به جاده ترقي افتاده بود در جمعيت هنري ‹‹ ورك بوند›› كه به سال 1907 در مونيخ تاسيس شد و مي توان آن را قلب هنر آلمان ناميد تمركز يافت و هدف اصلي آن را رفعت هنر و ايجاد وحدتي از هنر ، كارهاي دستي و محصولات صنعتي بود.
ايجاد جمعيت هاي هنري امري تازه نبود . ‹‹ سرهنري كل ›› به سال 1847 جمعيت ›› آرتمانوفاكچررز›› را در انگلستان تاسيس كرد كه هدف بالا بردن سطح شعور عمومي براي درك هنر و رعايت اصول زيبايي در تهيه محصولات صنعتي بود و در نتيجه كوشش هاي سرهنري كل بود كه نمايشگاه بزرگ سال 1851 لندن و قصر بلورين در لندن بوجودآمد . مي دانيم بر خلاف ‹‹ كل ›› ، ‹‹ ويليام موريس›› و ‹‹ جان راسكين›› از صنعت متنفر بودند اما نسلي كه بعد از ايشان در انگلستان به رشد رسيد دنباله كارهاي ‹‹ كل›› را گرفت و به جاي دشمني باصنعت به انتقاد و اصلاح آن پرداخت و اتحاديه ‹‹ پيشه وهنر ›› را بوجود آورد . يا واضح تر به سال 1907 شصت سال بعد از تاسيس جمعيت ‹‹آرت مانوفاكچررز›› زمينه كاملا براي آشتي هنر و صنعت فراهم آمد .
‹‹ ورك بوند ›› محلي براي بروز استعداد جوانان :
از نخستين روزي كه ‹‹ ورك بوند›› تاسيس شد در آن برخورد عقائد و آراء بوجود آمد . اما با همه تفاوت عقائد در تمام دوره حيات خود محلي براي بروز استعداد جوانان بود و در لحظات حساس به آنان نقش هاي مناسب واگذار كرد . در نمايشگاهي كه به سال 1914 از جانب ورك بوند در شهر كلن برپا شد هم كار موسسن اين جمعيت و هم كار هنرمندان جوان بمعرض تماشا گذاشته شد. در كنار كارهاي پطر بهرنس ‹‹ جوزف هافمان ›› و ‹‹ هانري واندوولد›› خانه اي شيشه اي از‹‹ برونوتات›› و ساختماني براي يك كارخانه نمونه از ‹‹ والترگريپوس›› قرار گرفته بود كه اين كار بيش از ساير كارهاي ديگر مورد بحث قرار گرفت و بيش از ساير كارهاي ديگر بذر معماري آينده در آن هفته بود .
حتي پس از سالهاي جنگ جهاني اول و دوران تورم مالي آلمان ‹‹ ورك بوند ›› به كار خود ادامه داد و مقام ارجمند خود را در تاريخ معماري محفوظ نگاه داشت . مجموعه اياز خانه هايي كه ازجانب معماران مختلف و به كوشش و رهبري ‹‹ ورك بوند›› در اشتوتگارت به سال 1927 برپاگشت نمونه اي است كه كوشش اين جمعيت را براي تجمع نيروهاي خلاقه عصر مصور مي دارد . تصميم به دعوت معماران خلاقه بسياري از كشورهاي جهان برپا داشتن اين مجموعه خانه ها كه به كوي ‹‹ وايس هوف›› موسوم شد در زماني كه آلمان هنوز از زير بار جنگ جهاني اول قد راست نكرده بود و كمبود مواد ساختماني در آن كشور وجود داشت از راستي مشهورانه بود .
پرستيژ جديد معمار :
به سال 1929 دولت آلمان از طريق ‹‹ ورك بوند ›› طرح ‹‹ پاويون›› آلمان را در نمايشگاه بارسلون اسپانيا به عهده ‹‹ ميس ونده رو›› گذاشت و به سال 1930 ‹‹ گريپوس›› مامور گشت تنظيم نمايشگاه آلمان را در پاريس به عهده بگيرد و بدين طريق معمار مقام تازه اي احراز كرد و در كار خود استقلال كامل يافت . استقلال كامل بدين معني كه تا اين زمان چنانكه در بعضي كشورها هنوز معمول است رسم بود معمار تابع نظريات صاحب كار و يا مقاطعه كار باشد اما از اين پس اين حقيقت مسلم شد كه معمار در شكل دادن به زمان خود سهمي موثر دارد و در كار استقلال يافت .
طرح كارخانه ‹‹ فاگوس›› راهي تازه براي معماري گشود :
پس از آن كه گرپيوس خود به استقلال ، دفتر كارش را تاسيس كرد نخستين كار مهمي كه بر عهده گرفت طرح و اجراي كارخانه اي كفش سازي در ‹‹ آلفلد آ.د.لاينه›› به سال 1911 بود كه ازجانب موسسه صنعتي فاگوس به وي واگذار شد . چنانكه در سطور بالا اشاره كرديم وقتي گرپيوس در دفتر بهرنس كار مي كرد شاهد طرح كارخانه توربين سازي جنرال الكتريكي بود كه در زمان خود زيباترين ساختمان محسوب مي شد. اما گرپيوس پس از آغاز به كار تمام عقائد استاد را كه از معماري كلاسيك مايه مي گرفت رها كرد و خود راهي تازه بر معماري گشود . بدين ترتيب به نقل قول از خود وي درمعماري خلوص و صداقت احساس و افكار بوجود آمد و يا به عبارت ديگر جدائي بين فكر و احساس مرضي كه معماري اروپايي بدان مبتلا بود از ميان رفت .
عامل اصلي نماي اين كارخانه سطوح مسطح است ؛ در گوشه هاي اين ساختمان ستوني ديده نمي شود و شيشه به پيوستگي ادامه مي يابد . بهرنس نيز در كارخانه توربين سازي جنرال الكتريك شيشه بكار برده بود اما ديوارهاي سنگين حجيم اين ساختمان به آن روحيه كلاسيك مي دادند . بر خلاف در كار ‹‹ گريپوس›› در اين باره بوضوح گفته است : ديوار در يك بنا چون پرده اي است كه وظيفه آن صرفا محفوظ داشتن داخل بنا از باران ، سرما و سرو صداي خارج است . در معماري جديد استفاده از شيشه از اين رو اهميت روز افزون مي يابد كه با ذات آن سبكي و شفافيت عجين است .
توازن بين معماري و فن ساختمان :
منقد آمريكايي ‹‹ هنري راسل هيچ كاك›› بناي اين كارخانه را پيشرفته ترين اثر معماري قبل از جنگ جهاني دوم خوانده است و اين قولي است كه نمي توان در آن ترديد كرد . از نظر ساختماني اين كارخانه به ساختمان هاي اواخر قرن نوزدهم كه برج ايفل بهترين مظهر آن است شبيه است . اما در آن جدائي بين فن ساختمان و معماري كه خاص بناهاي قرن نوزدهم بود از ميان رفته است . ديوارها سطوحي مسطح هستند و چون پرده اي حد بين داخل و خارج بنا را مشخص مي دارند و به اين صورت معمار ‹‹ جرأت يافته پنجره هاي بزرگ تر در ساختمان بكار برد و اطاق هاي روشن تر بوجود آورد››. ستون ها كه بار بنا بر آن وارد مي آيد در پشت شيشه ها به ديده مي آيند و بخوبي نشا مي دهند كه بر ديوار وظيفه اي جز مشخص داشتن حد داخل و خارج بنا و محفوظ داشتن آن از از بد هوا مفروض نيست . بي ترديد روش آزادانه اي كه در تركيب حجم هاي مختلف اين بنا بكار رفته نشاني نخستين از بنايي است كه گريپوس بعدا به سال 1935 براي مدرسه معماري ‹‹ باءهاس›› ساخت. سبكي و روشني اين بنا تنها محدود به نماي آن نيست . بلكه در قسمت دروني آن نيز اطاق ها به جاي ديواره هاي سنگين معمولي با شيشه از يكديگر جدا شده اند . در مقايسه اين كارخانه با كارخانه اي كه بهرنس براي كمپاني جنرال الكتريك ساخت مي توان گفت كه : بهرنس كارخانه را به صورت عمارتي حجيم درآورد اما كار گريپوس از سادگي خاصي برخوردار است و يا به تعبيري ديگر انساني تر است .
عوامل تازه در ساختمان يك كارخانه ي نمونه :
اهميت كارخانه ي نمونه اي كه گريپوس در نمايشگاه سال 1914 ورك بوند در كلن بنا كرد مشتمل بر يك تراس سرپوشيده براي رقص ، يك تالار كه ماشين ها در آن نصب شده بودند و گاراژهايي بدون در كه در پشت بناي اصلي قرار داشتند . بيش از همه چيز در عواملي بود كه به آن روحيه اي تازه مي داد . قبل از اين گريپوس در كارخانه فوگوس از ساختن ديوارهاي سنگيني كه معمولا دور پلكان ها بنا مي گشتند اجتناب كرده بود اما در اين كارخانه نمونه دوري از اين سنت معمول به شيوه اي كاملا تازه صورت گرفت . بدين معني كه پلكان هاي مارپيچي ساختمان در محفظه اي شيشه اي ساخته شدند و تجسم حقيقي حركت در فضا بودند.
چشم معمولي كه به سنت هاي ديرين و معمول خو گرفته است به محض ديدار اين محفظه هاي شيشه اي كه پلكان ها در آن جا گرفته اند در جستجوي آنست كه دريابد به چه صورت بار آن ها تحمل مي شوند . اما به تصور فضائي تازه و ساختن احجام به صورت معلق در فضا رابطه بار و تكيه گاه به شيوه كهن ديگر به چشم نمي آيد .
اين ساختمان كه متاسفانه در زمان جنگ جهاني دوم طعمه حريق شد بامي داشت كه به زيبايي ساير قسمتهاي آن ساخته شده بود. در دو جانب اين بام اطاقك هايي براي آسانسورها و در ميان بام تراسي براي رقص بنا گشته بود كه دور آن را باغچه هايي احاطه مي كردند و محل رقص و باغچه ها را سقفي واحد مي پوشاند . انديشه معمار به همه جزئيات بنا به ترتيبي كه ذكر آن گذشت به هيچ روي اتفاقي نيست و ناشي از ذهن دور انديش و توجه او به آينده است .
آلمان بعد از جنگ جهاني اول و مدرسه معماري باءهاس :
تمام كوشش هاي پر حرارت كه در ده ها سال قبل از جنگ صورت گرفته بود به نااميدي بعد ازجنگ انجاميد .
نهضت پيشه و هنر انگلستان فرسوده و كهنه گشت . نقش اين نهضت تا آنجا كه از تقليد مدهاي دوران گذشته جلوگيري مي كرد موثر بود اما نوآوري و پيشرفت در طرح ميز وصندلي بر بسط معماري آينده راهي نگشود و معماري آلمان بخصوص تحت الشعاع توجه به طرح براي اثاثيه و لوازم كار قرار گرفت.خود اين مطلب نشان آنست كه نهضت هاي هنري جديد سبب نوآوري شد ولي تصوري جامع از هنر مايه نگرفت . ساختمان هايي نظير فاگوس پديده هاي مفردي بودند كه تاثير آن ها در آن روزگار به احساس نمي آمد.
اكسپرسيونيسم :
عدم اطمينان بار ديگر حاكم گشت . اما اين عدم اطمينان مايه كار نهضت اكسپرسيونيسم شد و نه موضوع انتقاد و حمله اين نهضت . اكسپرسيونيسم در آلمان قبل ازجنگ آغاز شد و در تمام طول جنگ ادامه يافت و به رفعت خود بلافاصله در سال هاي بعد از جنگ رسيد . اين نهضت به فصاحت و روشني سرنوشت غم انگيز بشريت را مصور مي دارد اما تفاوتي اساسي بين اين نهضت و نهضت هاي هنري ديگر مانند كوبيسم ، فوتوريسم و غيره كه قبلا آن ها را شرح داده ايم وجوددارد. شورش هاي احساساتي براي دفاع از انسانيت و فريادهاي ناشي از عصبانيت در دنيايي شقي حتي اگر براي چند صباحي موثر باشد ديري نخواهد پائيد و كاري از پيش نخواهد برد.
نهضت اكسپرسيونيسم با آنكه بر تمام شعب هنر تاثير گذاشت در پيشرفت معماري موثر نبود . معماراني كه بعدها طرحهاي جدي و منطقي در حل مسئله مسكن بوجود آوردند در اين زمان دچار خواب و خيالهاي طلائي بودند
مدرسه معماري باءهاس در چنين زماني تاسيس شد و موسسين آن دنباله ايده آل هاي ورك بوند را گرفتند . از اين رو از آغاز كوشش شد بين هنر وصنعت وحدتي بوجود آيد و اساس معماري بر اين وحدت استوار گردد . اما در كارهاي نخستين بانيان باءهاس و ساختمان هايي كه والترگرپيوس ساخت هنوز نشان هايي از تاثير شيوه اكسپرسيونيست ديده مي شد . چنانكه قبلا گذشت نهضت اكسپرسيونيسم تمام هنرها را تحت تاثير قرار داده بود .
*برای مشاهده روی ادامه مطلب کلیک کنید.
موضوعات مرتبط: <-CategoryName->
برچسب‌ها: <-TagName->
ادامه مطلب
تبادل لینک هوشمند 
ورود
اعضا:
<-PollName->
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت: